Huisdieren kunnen helaas niet zeggen waar ze last van hebben, en juist daarom is het zo belangrijk dat wij als eigenaren hun lichaamstaal en gedrag goed leren lezen. Vaak laten honden, katten en andere dieren pas in een laat stadium zien dat ze pijn hebben. Dit kan ervoor zorgen dat een probleem onopgemerkt blijft en erger wordt. Maar hoe herken je pijn bij je huisdier? In deze blog geef ik je handige inzichten en tips!
Even voorstellen!
Laat ik deze eerste blog beginnen met mij zelf eens voor te stellen. Mijn naam is Britt Kortekaas – paraveterinair, kynologisch instructeur, voedingsdeskundige en bovenal een enorme dierenliefhebber. Met mijn bedrijf OmniDogs help ik eigenaren bij het opvoeden, trainen en begeleiden van hun hond.
Dierenwelzijn staat bij mij altijd op nummer één. Daarom blijf ik continu nieuwe kennis opdoen over verschillende diersoorten en onderwerpen, van (natuurlijk) gedrag tot voeding en medische zorg. Op dit moment ben ik mij aan het verdiepen in de wereld van ASS (Animal Assisted Services). Mijn doel? Het verschil maken voor mensen die baat kunnen hebben bij een liefdevolle, kalmerende aanwezigheid zoals die van een hond. Daarnaast neem ik examens af op alle MBO-niveaus, waarmee ik bijdraag aan de kwaliteit van toekomstige dierenprofessionals.
Als advocaat van het dier wil ik mijn kennis delen en inzetten om zoveel mogelijk dieren een gezond en gelukkig leven te geven. Daarom blijf ik altijd leren, ontdekken en vooral: mijn kennis verspreiden. Dus toen ik de vraag kreeg om voor de website van Tikvah’s Pet Photography / Tikvah’s Petsupply een blogpost wou schrijven, kon ik geen nee zeggen. Samen zorgen we voor een betere wereld voor onze dieren!
Waarom is het zo belangrijk om pijn vroeg te herkennen bij je huisdier?
Veel eigenaren denken dat hun hond, kat of konijn het wel zou laten merken als er iets mis is. Maar dieren zijn meesters in het verbergen van pijn en ongemak. Dit instinct komt voort uit hun natuurlijke overlevingsstrategie: in de natuur zou het tonen van zwakte hen kwetsbaar maken.
Juist daarom is het van groot belang om subtiele signalen van pijn en ongemak in een vroeg stadium te herkennen. Door pijnklachten snel op te merken, kun je niet alleen onnodig lijden voorkomen, maar ook erger letsel of chronische pijn tegengaan.
Als paraveterinair zie ik dagelijks dieren die pas in een laat stadium van ziekte of pijn bij de dierenarts komen. Vaak omdat de signalen eerder niet herkend werden of niet als zorgwekkend werden gezien. Dit is ontzettend zonde, want veel aandoeningen kunnen in een vroeg stadium beter behandeld worden, met minder stress en ongemak voor het dier. Waardoor niet alleen het welzijn van het dier verbetert en onnodig lijden wordt voorkomen maar ook beter voor de portemonnee…
Ik begrijp dat de kosten van een dierenartsbezoek voor veel eigenaren een drempel kunnen zijn, zeker wanneer de signalen niet direct alarmerend lijken. Dit brengt me als paraveterinair én dierenliefhebber in tweestrijd. Ik wil hier nu niet te veel op ingaan omdat het een veel bredere discussie is. Uiteindelijk kan het uitstellen van zorg ervoor zorgen dat een probleem verergert, met niet alleen meer pijn en ongemak voor het dier, maar uiteindelijk ook hogere kosten voor de eigenaar.
Door mijn kennis en ervaring te delen wil ik eigenaren vooral helpen om subtiele signalen van pijn eerder te herkennen. Door beter inzicht te krijgen in het gedrag en de lichaamstaal van je huisdier, kun je sneller. Want voorkomen is altijd beter dan genezen.
Pijn is een complex en onprettig gevoel dat zowel bij mensen als dieren een belangrijke functie heeft: het waarschuwt voor schade aan het lichaam en beschermt tegen verdere verwonding. Maar hoe werkt pijn eigenlijk in het lichaam van onze huisdieren? En hoe kunnen we subtiele signalen opmerken, vooral bij dieren die pijn instinctief verbergen?
Wat gebeurt er in het lichaam bij pijn?
Pijn ontstaat wanneer zenuwuiteinden (nociceptoren) geprikkeld worden door schade aan weefsel, bijvoorbeeld door een wond, ontsteking of overbelasting. Deze zenuwuiteinden sturen vervolgens signalen naar de hersenen, waar de pijn wordt geregistreerd.
In het lichaam komen stoffen zoals prostaglandines en histamine vrij, die de pijnreceptoren extra gevoelig maken. Hierdoor kan zelfs een lichte aanraking al pijnlijk zijn. Dit beschermingsmechanisme zorgt ervoor dat het dier rust neemt, waardoor het lichaam kan genezen.
Naast acute pijn, die bijvoorbeeld ontstaat na een verwonding, bestaat er ook chronische pijn, zoals bij artrose of tandproblemen. Dit type pijn is vaak moeilijker te herkennen, omdat dieren zich aanpassen en daardoor proberen hun ongemak te verbergen.
Hoe uit pijn zich bij honden?
Een hond die zich niet lekker voelt en mogelijk pijn ervaart, laat dit vaak als eerste zien door kleine veranderingen in gedrag. Misschien merk je dat je normaal zo vrolijke en energieke hond zich ineens meer terugtrekt of minder speels is. Een duidelijke rode vlag is plotselinge irritatie of zelfs agressief gedrag. Dit kan voor ons als eigenaar verwarrend zijn, maar het is belangrijk om altijd eerst medische oorzaken uit te sluiten. Het zou ontzettend frustrerend zijn om aan de slag te gaan met gedragsbegeleiding, terwijl de onderliggende – en vaak pijnlijke – oorzaak niet wordt aangepakt. Zonder die behandeling zal het gedrag namelijk niet verbeteren.
Ook overmatig likken is een signaal dat vaak over het hoofd wordt gezien. Honden kunnen obsessief een bepaalde plek likken, bijvoorbeeld een poot, teen of in de liezen. Dit kan leiden tot roodverkleuring van de vacht of zelfs kale plekken. Het likken is vaak een manier om pijn of ongemak te verzachten, maar wijst vaak op een dieper liggend probleem.
De lichaamstaal van je hond vertelt je ook veel. Een hond met pijn kan een gespannen houding aannemen, de kop laag houden of met een gekromde rug lopen. De oren liggen vaak plat naar achteren, de staart hangt laag en de ogen kunnen groot of juist half dichtgeknepen zijn. Weg draaien bij aanhaling of aanspannen van spieren bij het vermoede dat je de hond gaat aanraken. Subtiele signalen die veel eigenaren niet direct opmerken, maar die cruciaal zijn om pijn vroeg te herkennen.
Daarnaast zijn er nog minder opvallende tekenen, zoals hijgen zonder inspanning, lichte trillingen of een verminderde eetlust. Ook dit kunnen signalen zijn dat je hond zich niet goed voelt. Door deze subtiele veranderingen tijdig op te merken, kun je je hond veel ongemak besparen en sneller de juiste hulp inschakelen.
🔹 Lichaamshouding: Een hond die pijn heeft, kan een ingedoken houding aannemen, waarbij hij zijn rug bol maakt en zijn kop laag houdt. Ook kan hij stijf bewegen of juist heel voorzichtig gaan lopen.
🔹 Gezicht en kop: Een hond met pijn kan een gespannen of bezorgde blik hebben. Oren worden naar achteren gelegd, de ogen zijn groter of juist half dichtgeknepen en sommige honden trekken hun lippen licht op of smakken veel.
🔹 Staartstand: Een staart die lager wordt gedragen dan normaal of continu tussen de benen zit, kan een teken zijn van ongemak of pijn.
🔹 Gedragsveranderingen: Een hond die zich terugtrekt, minder speelt of trager reageert op commando’s, kan pijn hebben. Sommige honden worden juist knorriger en snauwen of grommen sneller als ze aangeraakt worden op een pijnlijke plek.
🔹 Verandering in beweging: Mank lopen, moeite met opstaan of traplopen, minder springen of plotseling niet meer op de bank willen komen, kunnen wijzen op pijn in de gewrichten of spieren.
🔹 Overmatig likken of krabben: Als een hond continu aan een bepaalde plek likt of bijt, kan dit wijzen op pijn of irritatie.
Pijn bij katten: meesters in het verbergen
Katten zijn solitaire jagers en laten zelden zwakte zien. Dit maakt het voor eigenaren extra lastig om pijnsignalen op te merken.
Een kat die pijn heeft, zal vaak rustiger worden en zich terugtrekken naar een veilige plek. Soms vermijden ze contact met hun eigenaar of worden ze juist plotseling agressiever bij aanraking.
Bij katten zijn de veranderingen vaak nog subtieler. Bij pijn trekken katten hun snorharen naar achteren, knijpen hun ogen half dicht en houden hun oren plat tegen het hoofd. De houding kan gespannen zijn, met een opgetrokken rug of een ineengedoken lichaam.
Ook veranderingen in vachtverzorging zijn een belangrijk signaal. Een kat met pijn zal zich minder goed wassen, waardoor de vacht dof en klitterig kan worden. Of juist overmatig likken op één plek, wat kan wijzen op interne pijn of huidproblemen.
Een verminderde eetlust, moeite met springen of het vermijden van de kattenbak zijn ook signalen dat er iets mis is.
🔹 Gezicht en kop: Een kat met pijn kan een pijngezicht laten zien: de oren worden platter tegen het hoofd gedrukt, de ogen kunnen half dichtgeknepen zijn, en de snorharen worden strakker naar achteren getrokken.
🔹 Houding: Een kat die zich klein en ineengedoken houdt of juist strak gespannen ligt, kan ongemak ervaren. Soms gaan katten met pijn op een harde ondergrond liggen om extra steun te zoeken.
🔹 Gedragsveranderingen: Een sociale kat die zich plots terugtrekt of een rustige kat die ineens agressiever wordt, kan pijn hebben. Ook overmatig likken of bijten op één plek kan een teken zijn van pijn.
🔹 Minder beweging: Katten met pijn springen minder vaak of minder hoog. Ze kunnen moeite hebben met traplopen of vermijden de kattenbak als deze moeilijk te bereiken is.
🔹 Verminderde vachtverzorging: Een kat die zich minder goed wast, vooral op lastige plekken zoals de rug of onderkant, kan last hebben van pijn in de gewrichten of de wervelkolom.
🔹 Eetlust en drinken: Een kat met gezondheidsklachten zal minder goed eten of kauwen aan één kant van de bek. Maar ook minder drinken of juist overmatig drinken kan een teken zijn dat er iets mis is.
En bij konijnen en knaagdieren? 🐰🐹
Konijnen en knaagdieren zijn prooidieren en laten pijn vaak pas in een zeer laat stadium zien. Een konijn dat stil in een hoekje zit, met de oren plat tegen het lichaam, kan veel pijn ervaren. Verminderde eetlust of afwijkende keutels zijn belangrijke signalen van maag- of darmklachten, wat bij konijnen levensbedreigend kan zijn.
Omdat konijn en knaagdieren pijn zo lang mogelijk verbergen is het extra belangrijk om alert te zijn op subtiele veranderingen in hun gedrag en houding.
🔹 Verminderde eetlust: Een van de eerste signalen van pijn bij konijnen en knaagdieren is minder eten of volledig stoppen met eten. Dit kan wijzen op gebitsproblemen, darmproblemen of andere gezondheidsklachten.
🔹 Verandering in vachtverzorging: Een konijn of knaagdier dat zich minder goed wast, vooral op de rug of buik, kan pijn hebben. Soms zie je ook een slordige, vette of vervilte vacht.
🔹 Houding en beweging: Een gezond konijn zit ontspannen en maakt sprongen (binkies). Een konijn met pijn zal stiller zitten, ineengedoken met de oren plat tegen het hoofd.
🔹 Gedrag: Een normaal actief konijn dat zich ineens terugtrekt, verstopt of minder beweegt, kan pijn hebben. Bij knaagdieren kan overmatig knagen aan tralies of schrikachtig gedrag ook een signaal zijn.
🔹 Gebitsproblemen: Konijnen en knaagdieren hebben continu doorgroeiende tanden. Slecht eten, kwijlen of met de pootjes over de bek wrijven kunnen wijzen op gebitsproblemen.
📌 Observeer je dier goed en let op kleine veranderingen in houding, beweging en gedrag. 📌 Raak je dier voorzichtig aan en kijk of er een reactie is bij bepaalde plekken. 📌 Raadpleeg een dierenarts als je vermoedt dat je huisdier pijn heeft. Zij kunnen onderzoeken waar de pijn vandaan komt en een passende behandeling voorstellen.
Wil jij jouw hond beter leren lezen? 🐶💡
Pijn herkennen is één ding, maar wist je dat honden ook subtiele signalen geven als ze zich ongemakkelijk voelen? Veel gedragsproblemen komen voort uit miscommunicatie tussen hond en eigenaar.
Met OmniDogs help ik eigenaren om de lichaamstaal van hun hond beter te begrijpen en zo gedragsproblemen te voorkomen. Of het nu gaat om opvoeding, training of voedingsadvies – ik sta klaar om je te helpen.
📩 Heb je vragen of wil je meer leren? Neem gerust contact met mij op via info@omnidogs.nl
4ljgmz
1s03gw
c7jlq1
eoewal